Czym jest bruksizm?
Bruksizm to nawykowe, niekontrolowane zgrzytanie zębami lub ich nadmierne zaciskanie. Może występować:
- nocą (bruksizm nocny) – najczęściej nieświadomy,
- w dzień (bruksizm dzienny) – często związany ze stresem lub napięciem.
To zaburzenie dotyczy zarówno dzieci, jak i dorosłych, a jego nasilenie bywa trudne do samodzielnego zauważenia.
Objawy bruksizmu
- Ścieranie szkliwa i powierzchni zębów
- Pęknięcia, odpryski, nadwrażliwość zębów
- Ból szczęki, żuchwy lub skroni
- Bóle głowy, szczególnie rano
- Trzaski w stawach skroniowo-żuchwowych
- Przerost mięśni żucia (szczególnie u osób długo zaciskających szczęki)
- Problemy ze snem (u osób z bruksizmem nocnym)
Co powoduje bruksizm?
Najczęstsze przyczyny to:
1. Stres i napięcie emocjonalne
Bruksizm często pojawia się w okresach intensywnego stresu – to nieświadoma forma „rozładowania napięcia”.
2. Wady zgryzu i nieprawidłowości zębowe
Nierównomierne ustawienie zębów może prowokować mimowolne zaciskanie szczęk.
3. Bezdech senny i zaburzenia snu
U osób z zaburzeniami oddychania w nocy częściej pojawia się zgrzytanie zębami.
4. Zaburzenia neurologiczne i przyjmowanie niektórych leków
Niektóre leki (np. przeciwdepresyjne) mogą zwiększać ryzyko bruksizmu.
5. Nadmierne spożycie kofeiny, alkoholu lub substancji pobudzających
Używki mogą nasilać napięcie mięśni i zwiększać ryzyko nocnego zgrzytania.
Jak leczyć bruksizm?
1. Szyna relaksacyjna (ochronna)
Najczęstsza metoda leczenia. Indywidualnie dopasowana nakładka zakładana na noc chroni zęby przed ścieraniem i zmniejsza napięcie mięśni żucia.
2. Leczenie ortodontyczne lub protetyczne
Jeśli przyczyną są wady zgryzu lub brak zębów, konieczna może być ich korekta.
3. Terapia stresu i techniki relaksacyjne
Ćwiczenia oddechowe, joga, medytacja, fizjoterapia, a nawet psychoterapia pomagają zredukować napięcie mięśniowe.
4. Farmakoterapia
W niektórych przypadkach lekarz może zalecić leki rozluźniające mięśnie lub terapię wspomagającą (np. magnez).
5. Toksyna botulinowa (botoks)
Podawana w mięśnie żwaczy zmniejsza ich napięcie i ogranicza zaciskanie szczęk – metoda stosowana głównie w cięższych przypadkach.
Czy bruksizm może być groźny?
Tak – nieleczony bruksizm może prowadzić do:
- Znacznego ścierania i uszkodzeń zębów
- Pęknięć szkliwa i nadwrażliwości
- Zaburzeń stawów skroniowo-żuchwowych
- Przewlekłych bólów głowy i karku
- Problemów z mową i żuciem
- Zmian estetycznych (szczególnie w obrębie twarzy i uśmiechu)
Bruksizm to poważny, ale w pełni kontrolowalny problem, jeśli zostanie odpowiednio wcześnie rozpoznany. Jeśli podejrzewasz u siebie zgrzytanie zębami lub budzisz się z napiętą szczęką – nie zwlekaj. Wizyta u dentysty to pierwszy krok do zdrowego uśmiechu i spokojnego snu.